ALT böbrekler, beyin, kalp ve vücudun çoğu organında bulunur ama ana üretim merkezi ve en yoğun bulunduğu organımız karaciğerdir. Karaciğerimizin hastalanması veya zarar görmesi durumunda ise ALT enzimi kanımıza yüksek miktarlarda karışmaya başlar.
Kanınızda yüksek ALT değerli bulunduğundan itibaren doktorunuzun sizleri yönelteceği birkaç tedavi yöntemi bulunur. Bu tedavi yöntemlerinin belirlenmesi için ise öncelikle ALT yüksekliğine sebep olan hastalığın belirlenmesi için birkaç test daha yapılır. Eğer kanınızdaki ALT enziminin yüksek miktarda çıkma sebebinin Hepatit, Diyabet, Siroz gibi bir hastalık nedeniyle olduğu ortaya çıkarsa doktorunuz sizi en kısa sürede bu hastalıkların tedavisine başlatır.
Karaciğerinizi korumak ve ALT seviyesinin düşmesine yardımcı olmak için uygulanabilecek bazı önlemler ve yöntemler bulunmaktadır.
Kahve içmek ALT seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir. 2023’den bir inceleme, her gün bir fincan kahve içmenin ALT seviyelerini azalttığını göstermektedir. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5440772/)
2023 yılında yapılan bir çalışmada Hawaii ve Kaliforniya’dan gelen 200.000’den fazla insanda kahve içen ve kahve içmeyenler arasında karaciğer kanseri ve kronik karaciğer hastalığı riski karşılaştırılmıştır .( https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4274222/ )
Çalışma, günde ortalama 3 fincan kahve içenlerin, kahve içmeyenlere kıyasla kronik karaciğer hastalığına yakalanma oranı % 38 daha düşük ve karaciğer kanserine bağlı ölüm oranı (hepatoselüler karsinom ) % 46 daha düşük olarak tespit edilmiştir.
Düzenli egzersiz, karaciğer sağlığını iyileştirmeye yardımcı olabilir ve araştırmalar , fiziksel aktivitenin, karaciğer hastalığının tedavisinde önemli bir faktör olduğunu öne sürüyor.
Hepatoloji Dergisi’nden 2023 tarihli bir makale, siroz gibi kronik hastalıkların tedavisinin bir parçası olarak düzenli bir egzersiz programı önermektedir .
Dengeli bir diyetle egzersizi artırmak ve kalori tüketimini azaltmak, insanların kilo vermesine yardımcı olur. Kilo vermek karaciğer hastalıklarına yakalanma riskini azaltır ve alt seviyesinin düşmesine yardımcı olur.
folat eksikliği , karaciğer hastalıkları riskini artırabilir ve potansiyel olarak karaciğer kanseri ile bağlantısı vardır. (https://cebp.aacrjournals.org/content/16/6/1279 )
2013 de yapılan küçük ölçekli çalışmaya göre sağlıklı beslenme karaciğer hastalıklarının önüne geçebilir. Çalışmada 1 ay boyunca sağlıklı beslenen kişilerin %20 daha düşük ALT düzeyine sahip oldukları belirlenmiştir.
Bir 2007 çalışmasında , karbonhidrat diyetinin obez ve insülin dirençli erişkinlerde ALT düzeyini azaldığı tespit edilmiştir. (https://care.diabetesjournals.org/content/30/5/1075.long )
Organik yiyecekleri yemek, vücuda giren toksinlerin seviyesini azaltarak karaciğere de yardımcı olabilir.
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yetişkinler ile yapılan bir çalışma, yüksek kolesterol değerlerinin yüksek karaciğer enzimleri ile bağlantılı olduğunu göstermektedir. (https://www.hindawi.com/journals/ijh/2023/0186170/ )
Bazı ilaçlar ve takviyeler karaciğere daha fazla zarar verebilir. Bu nedenle her hangi bir takviye almadan önce mutlaka kan değerlerinize bakılması, vitamin ve mineral takviyelerinde kandaki düzeylerin belirlenerek takviye kullanımına başlanması oldukça önemlidir.
Aşırı demir veya A vitamini de yüksek dozlarda karaciğere zararlı olabilir. ALT seviyesi yüksek olan kişiler, herhangi bir ilacın, takviyenin veya bitkisel ilaçların alınmasının güvenli olduğundan emin olmak için doktorlarına danışmalıdır.
Sigara ve alkol kullanımı karaciğer hastalıklarına yakalanma riskini arttırmaktadır. Alkol tüketiminin fazla olması karaciğer hasarına yol açabilir.
Karaciğer enzimi ALT’nin yüksek seviyeleri karaciğer hasarının veya başka hastalıkların işareti olabilir. Bu nedenle karaciğer enzimlerinizin düzenli kontrolü ve ayrıntılı bilgi için mutlaka hekiminize danışınız.
Sayfa içeriği bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için hekiminize danışınız.
Yazar:
Psikiyatri Uzmanı Dr. Sedat İrgil
Güncellenme Tarihi: 26.02.20024
